Nội dung 85 đạo sắc Công Thần Miếu Vĩnh Long (1948 – 1850) được sưu tầm và đang bảo quản tại Trung tâm Lưu trữ lịch sử tỉnh Vĩnh Long. Nhằm giúp cho độc giả hiểu rõ hơn về Sắc phong thần, chúng tôi xin giới thiệu sơ lược về di tích Công Thần Miếu nơi lưu giữ 85 Đạo sắc quý giá của Tỉnh Vĩnh Long.
Vĩnh Long có di tích Công Thần miếu, tọa lạc tại phường 5, thành phố Vĩnh Long là một trong 06 miếu Hội đồng của Nam Kỳ Lục tỉnh xưa, là di tích duy nhất có 85 đạo sắc ở Vĩnh Long được gìn giữ và bảo quản nguyên vẹn. Làm được điều này, các thế hệ nối tiếp nhau hàng trăm năm qua đã không tiếc công, tiếc của và không sợ hiểm nguy đấu trí với các thế lực thù địch, để giữ gìn một biểu tượng quí giá của truyền thống, nguồn cội và bản sắc văn hoá dân tộc. Cùng với các loại văn bản và thư tịch cổ như chiếu, chỉ, hịch, văn bia, gia phả…, sắc phong thần được xem như một loại văn bản pháp quy mang tính chính thống, thể hiện mệnh lệnh của nhà nước phong kiến. Sắc phong là loại văn bản độc bản do đích thân vua ban. Sắc phong thần phản ánh quyền uy tối thượng của nhà vua, nó thể hiện rằng nhà vua là đấng thiên tử (con trời) xuống dân gian để cai quản con dân nên không chỉ trị vì muôn dân trong thế giới trần tục mà còn cai quản cả thế giới thần linh, kết hợp với các tín ngưỡng và đời sống tâm linh (Thành hoàng, Tổ tiên, Vật linh, Tổ sư, Sùng bái thiên nhiên…). Nhà vua thay mặt triều đình ghi nhận công lao, ban thưởng, ban chức cho các vị thần có công với nước.
Ở Vĩnh Long, thực tế hiện trạng các đạo sắc phong thần được lưu giữ tại đình, miếu, lăng... có nơi lưu giữ một đạo sắc, có nơi lưu giữ được hai. Một số di tích hiện nay không còn nhưng sắc phong được nhân dân gìn giữ rất tốt. Đặc biệt “Miếu Công Thần” là cơ sở tín ngưỡng quan trọng nhất, phụng thờ 85 sắc của 34 vị thần linh. Theo Đại Nam Nhất Thống Chí, Miếu Hội Đồng của tỉnh Vĩnh Long xây dựng năm Minh Mạng thứ 17 (1837) tại thôn Thanh Mỹ Đông, huyện Vĩnh Bình. Năm 1867, thực dân Pháp chiếm được ba tỉnh miền Tây, theo chủ trương của chính quyền đô hộ là triệt tiêu tất cả các thành trì, dinh thự từ cấp huyện trở lên. Vì vậy thực dân Pháp đã phá Miếu Hội Đồng Vĩnh Long đem về cất dinh tham biện (tòa bố). Rất may, tất cả các đồ thờ cúng của nhân dân vẫn giữ được nguyên vẹn và đem về thờ tạm tại đình Thiềng Đức. Đến ngày 27/4/1918, thống đốc Nam Kỳ thuộc Pháp, ký quyết định cho phép lập miếu, giới thân hào, nhân sĩ chủ trương đổi tên gọi Miếu Hội đồng là miếu Công Thần.
Theo nội dung 85 sắc phong của Công Thần miếu thì tất cả 34 vị thần thờ tại đây được phong tặng, hay gia tặng theo chiếu lễ Đàm Ân, nhân lễ ngũ tuần đại khánh tiết của vua Minh Mạng năm thứ 21 (1840) nhưng mãi đến tháng 7 năm Thiệu Trị thứ 3 (1843) vua Thiệu Trị mới thay lời vua cha cắp sắc phong cho tỉnh Vĩnh Long. Đến tháng 7 nhuần cùng năm ấy vua Thiệu Trị tiếp tục cấp sắc gia phong cho những vị thần vừa được cấp sắc phong tháng trước. Nhưng không hiểu vì lý do gì, toàn bộ sắc phong hai đợt năm 1843 đều bị tiêu hủy. Do đó tỉnh Vĩnh Long đề nghị tái cấp và được vua chuẩn y.
Đến ngày mùng 10 tháng 12 năm Thiệu Trị thứ 7 (đầu năm 1848) vua Thiệu Trị thay mặt vua Minh Mạng tái cấp cho miếu Hội Đồng Vĩnh Long 34 đạo sắc, 34 đạo sắc phong này có thể đã viết trước ngày đóng ấn, vào khoảng tháng 08 vì tháng 09 năm ấy vua Thiệu Trị băng hà, vua Tự Đức lên ngôi nhưng mãi đến ngày mùng một tháng giêng năm sau mới sử dụng niên hiệu Tự Đức. Cũng trong ngày mùng 10 tháng 12 năm Thiệu Trị thứ 7 (1848) miếu Hội Đồng Vĩnh Long được cấp 34 đạo sắc của vua Thiệu Trị gia phong những vị thần đã thờ tại miếu. Những sắc này có thể được viết trong khoảng từ tháng 9 đến tháng 12 nên ghi niên hiệu Thiệu Trị mà lời của vua Tự Đức. Tiếp đến, ngày mùng 3 tháng 7 năm Tự Đức thứ 3 (1850) miếu Hội Đồng Vĩnh Long được cấp thêm 17 đạo sắc. Miếu Công Thần Vĩnh Long thờ hệ thống thần linh gồm 21 vị Nhân thần và 13 vị Nhiên thần, hệ thống thần linh này do người đi khai hoang đem từ quê hương cũ vào. Trong số này có những vị thần có từ huyền thoại người Việt cổ. Có những vị thần ở vùng duyên hải miền Bắc, miền Trung, có những vị thần tiếp thu từ văn hóa Chămpa, những biểu tượng núi sông, những vị sinh tiền có công với đất nước, với vùng đất Long Hồ. 34 vị thần được thờ tại miếu Công Thần Vĩnh Long có vị được hai đạo sắc, có vị được ba đạo sắc được phong tặng vào các đời Thiệu Trị thứ bảy (1848), Tự Đức thứ ba (1850).
- 4 đạo sắc gia phong cho 4 Nhiên thần Thượng Đẳng.
- 4 đạo sắc gia phong cho 4 Nhiên thần Trung Đẳng.
- 5 đạo sắc gia phong cho 5 Nhiên thần Hạ Đẳng.
- 5 đạo sắc gia phong cho 5 Nhân thần Thượng Đẳng
- 11 đạo sắc gia phong cho 11 Nhân thần Trung Đẳng.
- 5 đạo sắc gia phong cho 5 Nhân thần Hạ Đẳng.
Các vị thần được phong tặng là những người có công khai hoang mở đất, xây dựng quê hương, những người có công trong công cuộc chống ngoại xâm bảo vệ đất nước. Bên cạnh đó, còn có các vị thần bảo vệ, phù hộ nhân dân có cuộc sống an lành, giúp cho mưa thuận gió hòa, nhân dân có cuộc sống ấm no hạnh phúc. Qua nghiên cứu thần sắc, sẽ biết được công lao của các vị thần được triều đình ghi nhận qua các bậc sắc phong là thượng đẳng, trung đẳng, hạ đẳng thần (chi thần).
Trung tâm lưu trữ lịch sử xin giới thiệu quý độc giả về 85 đạo sắc Công Thần Miếu Vĩnh Long (1948 – 1850) đã được lược dịch từ Hán – Nôm sang ngôn ngữ Việt.
Minh Chiến - TTLTLS
Nguồn: Sách Di tích lịch sử – văn hóa tỉnh Vĩnh Long và tác giả Lê Nguyễn